Voedingstekorten
In 1968 introduceerde Nobelprijswinnaar Linus Pauling het idee van een orthomoleculaire geneeskunde. Hij stelde dat de mens lijdt aan voedingstekorten, die niet direct zichtbaar zijn, maar op lange termijn leiden tot degeneratie van het lichaam en problemen zoals hart- en vaatziekten, diabetes en zelfs psychische problemen. Hij stelde dat de arts door bestudering van de biochemie van de cel de gezondheid kan verbeteren, door het voorschrijven van natuurlijke en geneeskrachtige stoffen uit de natuur in de juiste verhouding (vandaar het woord ortho = recht).
Voedingspatronen
Deze gedachtengang is aannemelijk, want ons voedsel is door grootschalige landbouw en veeteelt verarmd in samenstelling, bevat minder vitamines, meer chemicaliën, terwijl we bovendien veel meer ongezonde snacks, fabrieksklare gerechten en suiker zijn gaan gebruiken. Zo’n voedingspatroon is ziekte bevorderend, leidt tot een ‘metabool syndroom’, de combinatie van overgewicht, neiging tot suikerziekte, bloedvatvernauwing, chronische vermoeidheid en lage hormoonwaarden. Ook zien we een verslechtering van de gezonde darmflora, het microbioom. Artsen gaven lange tijd de schuld aan de vetten in het bloed, en meenden dat mensen zo min mogelijk vet en veel meer granen moesten gaan gebruiken. Dit is verkeerd geweest, en heeft zeer bijgedragen tot de obesitas epidemie. Veel mensen gingen geloven dat een vermageringsdieet weinig vet moest bevatten. Het is omgekeerd: het mag gerust vet bevatten, wel zo min mogelijk suikers en meelproducten.
Evolutiewetenschappers wijzen erop dat de mens zich niet heeft kunnen aanpassen aan zijn veranderend voedingspatroon. Hierin zijn twee ‘revoluties’ zichtbaar: 10.000 jaar geleden de verandering van jagers-verzamelaars naar landbouwers; 75 jaar geleden de overstap naar moderne industriële voedingsstoffen. Zo snel kunnen onze genen zich niet aanpassen. Vandaar de belangstelling voor het oerdieet of paleodieet. Het ziet ernaar uit dat het mediterraan dieet (zonder pasta en brood) daarbij in de buurt komt. Mensen die willen afvallen, doen er goed aan een ketogeen (koolhydraat-arm) dieet te volgen.
Leefstijlgeneeskunde
De orthomoleculaire opvattingen zijn een welkome aanvulling op leefstijlgeneeskunde, de geneeskunde die zich oa bezighoudt met gezond en energiek leven en oud worden. Wat helpt om gezond te blijven: ik denk aan licht, lucht, liefde, rust, voeding, bewegen, sociaal contact. Ik refereer graag aan het gezondheid model van Machteld Huber, de arts die vaststelde hoe gezondheid voortkomt uit geestelijke, sociale en lichamelijke factoren. Ik citeer: gezondheid is het vermogen van mensen zich aan te passen en een eigen regie te voeren, in het licht van fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven.
Zij bewees dat voor de meeste mensen de spirituele factor, zinvol ingeschakeld zijn, het meeste telde.
Daarom is leefstijl geneeskunde niet alleen voldoende stappen lopen per dag en goede voeding gebruiken, maar ook omgaan met stress en investeren in innerlijke rust en aandacht voor medemensen.
De orthomoleculaire geneeskunde legt het accent op natuurlijke geneeswijzen, vooral voor chronische ziektes. Veel chronische aandoeningen zijn niet zonder meer ‘pech’ maar eerder het gevolg van een jarenlange toxische belasting van het lichaam, door luchtvervuiling, verslavingen, medicatie, verkeerde voeding, stress, gebrek aan beweging. De mens is onderdeel van de natuur en dat dienen wij artsen ons goed te beseffen. Dan kan er een goed samenspel ontstaan tussen reguliere zorg en de zogenaamde alternatieve zorg. Beide zijn belangrijk.
